Śpikowski Władysław (1897—1980), ksiądz rzymskokatolicki, patrolog, liturgista.
Ur. 18 V w Kępnie, był synem Walentego, mistrza krawieckiego, i Bibiany z Taborskich. Miał braci Onufrego Antoniego (1884—1943), księdza rzymskokatolickiego, działacza społecznego, kapelana wojskowego, uczestnika wojny polsko-sowieckiej 1920 r., od r. 1934 proboszcza w Drawsku (pow. czarnkowski), zamordowanego w obozie koncentracyjnym Dachau, oraz Marcina Feliksa (1894—1963), prawnika, powstańca wielkopolskiego, urzędnika, wiceprezydenta Bydgoszczy.
Od r. 1908 uczęszczał Ś. do Gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu; działał tam od ok. r. 1911 w Tow. Tomasza Zana. Po zdaniu 23 II 1917 matury wstąpił 18 III r.n. do seminarium duchownego w Poznaniu. Studia teologiczne odbywał w Fuldzie, a od r. 1919 w Poznaniu. Święcenia kapłańskie otrzymał 8 X 1922 w Gnieźnie z rąk kard. Edmunda Dalbora. W r. 1923 podjął na uniw. w Strasburgu studia dogmatyczne, ale w r. 1925 został skierowany jako wikariusz do Szamotuł. Dn. 2 XII 1926 uzyskał w Strasburgu doktorat z teologii na podstawie rozprawy La doctrine de l’Eglise dans saint Irénée (Strasbourg 1926). Od r. 1927 był członkiem zwycz. Pozn. Tow. Przyjaciół Nauk. Na posiedzeniach jego Komisji Teologicznej i Wydz. Teologicznego (17 V, 22 XI, 5 XII 1929 i 24 II 1931) miał wykłady o nauczaniu św. Ireneusza, z których streszczenia publikował w „Sprawozdaniach Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk” (R. 1: 1927, R. 3: 1929, R. 5: 1931). W r. 1928 został prefektem w Gimnazjum im. Jana Amosa Komeńskiego w Lesznie. Od 1 IX 1932 uczył religii i propedeutyki filozofii w Państw. Gimnazjum im. Bergera w Poznaniu, pełniąc równocześnie funkcję moderatora szkolnej Sodalicji Mariańskiej. Przetłumaczył rozważania J. Koeniga „Nowy miesiąc Serca Jezusowego według Ewangelii świętej” (P. 1928), a z ks. Stanisławem Brosem wydał „Encyklikę o małżeństwie chrześcijańskim () z dnia 31 grudnia 1930 r.” (P.—W.— Wil.—L. [b.r.w.]) papieża Piusa XI. Opublikował rozprawę Polemika św. Ireneusza z gnostykami o Bogu („Collectanea Theologica” R. 14: 1933 nr 1—4, wyd. osobne, Lw. 1933). Od r. 1933 organizował kursy liturgiczne dla inteligencji, młodzieży i ministrantów, a także dla kapłanów. W parafii p. wezw. św. Marcina w Poznaniu utworzył Koło Liturgiczne. W l. 1934—7 był sekretarzem Wydz. Teologicznego Pozn. Tow. Przyjaciół Nauk. Opublikował książki W krzyżu zbawienie. Rozważania o drodze jaką dusza powraca do Boga (P. 1934) i Nasz udział we mszy świętej (P.—W.—Wil.—L. [1936], wyd. 2, P. 1947) oraz broszurę W Chrystusie odkupienie. Materiały do pogadanek i rozważań o dziele odkupienia (P. 1934). W l. 1936—8 ogłaszał komentarze do tekstów mszalnych na niedziele i święta w miesięczniku liturgicznym „Msza Święta”, a także artykuły na łamach m.in. „Przeglądu Teologicznego”, „Przewodnika Katolickiego” i „Duszpasterza”. Uważano go za jednego z prekursorów ruchu liturgicznego w Polsce. W czasie okupacji niemieckiej był krótko więziony; wysiedlony w listopadzie 1939 do Generalnego Gubernatorstwa, przebywał m.in. w Busku, gdzie uczestniczył w tajnym nauczaniu.
Po zakończeniu działań wojennych wrócił Ś. w kwietniu 1945 do Poznania i 1 V t.r. objął funkcję prefekta w Państw. Gimnazjum i Liceum im. św. Jana Kantego. Był także cenzorem ksiąg treści religijnej, a w r. 1946 egzaminatorem prosynodalnym. Kontynuując zainteresowania liturgiczne, wydał Liturgiczną Mszę Św. wiernych z formularzem mszalnym o Najśw. Sercu Jezusa (P.—W.—L. [b.r.w.], wyd. następne, P. 1947, 1951) i publikował artykuły dotyczące liturgiki w „Głosie Katolickim”, „Homo Dei”, „Miesięczniku Kościelnym Archidiecezji Poznańskiej” i „Wiadomościach Duszpasterskich”. Opracował skrypt do nauki historii Kościoła w szkołach średnich. Był członkiem Komisji Obrzędów Liturgicznych, a w l. 1950—60 sekretarzem archidiecezjalnej Rady Liturgicznej. Jako prelegent uczestniczył (21—23 VIII 1951) w Lublinie w wykładach uniwersyteckich dla duchowieństwa „Sakrament pokuty w nauce i życiu Kościoła” i opublikował z nich sprawozdanie w „Wiadomościach Duszpasterskich oraz Szkicach Kazań” (R. 7: 1951 nr 11). W l. 1954—73 wygłosił w różnych miejscowościach 171 cykli rekolekcyjnych na temat mszy św. Od r. 1957 był powiatowym wizytatorem nauki religii w szkołach podstawowych oraz pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Liturgicznej i synodalnej Komisji ds. Liturgii. Opublikował książkę Liturgia mszy św. O doskonałym uczestnictwie we mszy św. (P. 1960). Ogółem ogłosił ponad 130 prac: książek, broszur i artykułów. W r. 1961 został kanonikiem honorowym Kapit. Kolegiackiej w Poznaniu. W r. 1963 prowadził wykłady na temat Liturgia a życie wewnętrzne w Prymasowskim Studium Życia Wewnętrznego w Warszawie. Zmarł 19 III 1980 w Śremie, został pochowany 26 III w Poznaniu na cmentarzu komunalnym Junikowo.
Bar J. R., Schletz A., Polska bibliografia teologiczna za lata 1940—1948, W. 1969; Bar J., Sobański R., Polska bibliografia teologii i prawa kanonicznego za lata 1949—1968, W. 1972; Białobłocki, Absolwenci; Bibliografia małżeństwa i rodziny 1945—1989, W. 2005; Bydgoski słownik biograficzny, Bydgoszcz 1994 (dot. brata, Marcina, fot.); Enc. kośc., XIX (dot. brata, Onufrego); Książka katolicka w Polsce 1945—1965. Spis bibliograficzny, W. 1966; Księża społecznicy w Wielkopolsce 1894—1919. Słownik biograficzny, Gniezno 2009 IV (dot. brata, Onufrego); Łoza, Czy wiesz, kto to jest? (dot. brata, Marcina); Paluszkiewicz M., Szews J., Słownik biograficzny członków tajnych towarzystw gimnazjalnych w Wielkim Księstwie Poznańskim 1850—1918, P. 2000; Słown. pol. teologów katol., VII (bibliogr. prac); Spis duchowieństwa diecezjalnego i zakonnego w Polsce 1979, P.—W. 1980; Wilczyński L., Bibliografia „Miesięcznika Kościelnego Archidiecezji Poznańskiej” (1946—2011), P. 2013; — Księga pamiątkowa. Jednodniówka na 40-lecie Państwowego Gimnazjum im. św. Jana Kantego oraz Liceum Ogólnokształcącego im. Marcina Kasprzaka w Poznaniu, P. 1960 s. 60; Veritate et scientia, s. 239; Rocznik archidiecezji gnieźnieńskiej i poznańskiej, P. 1929, 1930, 1931, 1934, 1936, 1938; Rocznik archidiecezji poznańskiej, P. 1947, 1952, 1955, 1960, 1968, 1976, 1980 s. 466; Sprawozdanie dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Bergera w Poznaniu za r. szk. 1932/3, P. [b.r.w.] s. 6, 16; — „Przew. Katol.” 1972 nr 44 s. 379; — Nekrologi i wspomnienia pośmiertne: „Mies. Kośc. Archidiec. Pozn.” R. 32: 1981 nr 7 (M. Wolniewicz), „Msza Święta” R. 36: 1980 nr 11 (K. Rytwiński, fot.), „Przew. Katol.” 1980 nr 21 (tenże, fot.); — Informacje z USC w Śremie.
Mariusz Ryńca